Баримт 1. Байгал орчин, аялал жуулчлалын сайд Н.Цэрэнбатын боловсрол эзэмшсэн байдлыг харвал:
1996 онд Увс аймаг Улаангом хотын хоёрдугаар 10 жилийн сургууль, 2000 онд Техникийн их сургууль, Компьютер техник менежментийн сургууль, санхүүгийн менежмент бакалавр, 2001 онд Техникийн их сургууль, Компьютер техник менежментийн сургууль, магистраар тус тус суралцан дүүргэжээ.
Баримт 2. Ажилласан байдал нь, 2000-2001 онд Мобиком корпораци, 2003-2004 онд “Таван богд” групп, 2005-2010 онд “Увс хүнс” ХХК-ийн дэд захирал, 2010-2012 онд УИХ-ын гишүүний туслах, 2012-2015 онд “Трансинконсулт” ХХК-д, 2015 онд Сангийн яамны Төсвийн хяналт, ЭУ-ын газрын дарга, 2015-2016 онд “Юу Эф Си” групп-т гүйцэтгэх захирал, 2016 оноос УИХ-ын гишүүн, 2017 оноос Засгийн газрын гишүүн, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайдын албан тушаал хашиж байна. Баримт 3. Төр засгаас хүртэж байсан шагналын хувьд тийм ч их биш. Ердөө 2011 онд Хөдөлмөрийн хүндэт медаль хүртэж, 2006 онд Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойн медалиар энгэрээ мялааж байжээ.
Баримт 4. Улстөрчдийн дунд залуу нэгэн. Хэний ч өмнө хулмалзаж, худал зүйл хэлээд байдаггүй гэлцдэг. Мөн бизнесийн салбарт чамгүй олон жил хүч үзсэн хүн. Харин өдгөө төр түшилцэн явна. Цаашид бизнес улс төр хоёрыг хольж хутгахгүй бол давгүй улстөрч болчихно гэх яриа ч байдаг. Магадгүй ирээдүйд энэ бүхэн тодорхой болох биз ээ.
Баримт 5. Тэрбээр сайдад нэр дэвшиж, чуулганаар орох үедээ салбарт нүүрлэсэн асуудлын талаар тов хийсэн үг хэлж суусан. Агаарын бохирдлыг бууруулахад гурван асуудлыг шийдэх ёстой гэж Н.Цэрэнбат эрхэм түшээдэд дуулгасан билээ. Нэгдүгээрт, орон сууцжуулах. Хоёрт, газ хэрэглэх. Гуравт, цахилгаан, дулаанаар хангаж зохицуулах хэрэгтэй хэмээсэн.
Баримт 6. Мэдээж хэрэг дээрх гурван асуудлын шийдлийг гаргачихвал агаарын бохирдлоос ангижирна. Дээр нь, цэвэр бохирын шугамны асуудал яригдах ёстой. Гэвч үүнийг нэн тэргүүнд тавих асуудал биш гэж сайд үзсэн бололтой. Уг нь, хөрсний бохирдлын асуудал адаг сүүл байх ёсгүй юм.
Баримт 7. Агаарын бохирдлыг бууруулах хөтөлбөр цаашид үргэлжилнэ гэдгийг Н.Цэрэнбат түшээдийн чихэнд болон ард түмэнд хандан хэлсэн. Тиймээс бохирдлыг бууруулах арга хэмжээг нарийвчлан авч үзэх төлөвтэй. Гэхдээ ямар маягаар асуудлыг олж харах түүний хэрэг болчихоод байгаа.
Баримт 8. Улаанбаатар хотын утаа, угаарын гол буруутан нь нүүрс. Энэ буруутанг үгүй хийснээр утаа багасна. Тэгвэл Н.Цэрэнбат түүхий нүүрсний хэрэглээг багасгахад хугацаа хэрэгтэй гэдгийг хэлж байсан цаг саяхан. Мэдээж хэрэг түүний хэлсэн гурван асуудлыг шийдсэн цагт л нүүрсний хэрэглээ буурах нь гарцаагүй. Тэр сайхан цагийг хүлээн суухаас өөр гарц одоогоор алга гэдгийг эрхэм сайд дуулгасан.
Баримт 9. Өнөөдрийн байдлаар хамгийн их яригдаж, асуудал дагуулсан сэдэв бол утаа. Нийслэлчүүдийн ганц хүсэл нь цэвэр тунгалаг агаараар амьсгалах. Гэхдээ энэ асуудал тийм ч хурдан шийдэгдэхгүй. Үүнийг баталж Н.Цэрэнбат “Бид шидтэн биш, бүгдийг нь орон сууцанд оруулж чадахгүй учраас үе шаттай ажлаа хийнэ” гэж нялуурч, пялдаганалгүй хэлсэн.
Баримт 10. Харин хөрсний бохирдлын тухайд бол хүн амын хэт төвлөрлийг буруутгасан байх. Нийслэлийг анх 400 мянган хүнд зориулж төлөвлөсөн. Гэтэл өнөөдөр 1.2 саяд хүрчихлээ гэсэн байгаа юм. Ер нь, ачаалал ихэдсэн нь үнэн учир шийдлийг л олох ёстой мэт.
Баримт 11. Түүний бас нэгэн хэлсэн зүйл нь Засгийн газар Азийн хөгжлийн банктай хамтраад ариун цэврийн байгууламж барихаар ажиллаж байгааг сонордуулсан. Энэ бол таатай мэдээ. Нийслэлд ариун цэврийн байгууламж чухал. Одоо байгаа цэвэрлэх байгууламж нь бараг “Барон Унгерн” байлдан дагуулалт хийхдээ барьсан гэж хошигнодог. Тиймээс шинээр бий болгох нь чухал болчихоод байгаа.
Баримт 12. Улс төрд шинэхэн, цагаан цаас болохоор юу ч бичсэн болно. Гэхдээ хараар будаж, булингартуулчихгүй байгаасай. Хэлж буй үгээ бодох хэрэгтэй болов уу.
Баримт 13. Нийслэлийн агаарын бохирдлын талаар өвөлдөө шуугиж, зундаа мартдаг жам ёсны үзэгдэл бий. Жилийн энэ л цагт босдог асуудлыг хэт улстөржүүлдэгт дургүйцлээ ч илэрхийлсэн хүн. Н.Цэрэнбат “Утааг далимдуулж улс төр хийж байгаа хүмүүс боль” хэмээн чанга дуугарсан нэгэн. Утаа, улс төр хоёр нэг сууринд айлсах хэрэггүй биз.
Баримт 14. Сүүлийн жилүүдэд алт, нүүрс хууль бусаар олборлох асуудал ихээр тавигдаж байгаа. Хууль бус алт олборлогчид нурангид дарагдах нь ч их гарч байгаа. Тэгвэл эрхэм сайд ийм маягаар аж ахуй эрхэлж байгаа нөхдүүдтэй хатуу тэмцэхээ илэрхийлсэн байдаг. Гэхдээ хэрхэн яаж тэмцэлдэх нь өнөө хэр нь тодорхойгүй.
Баримт 15. Үүнээс гадна хууль бусаар, хулгайн замаар мод бэлтгэж, тээвэрлэх асуудалд анхаарах нь зүйтэй. Модны хулгайгаас үүдэн ойн сан үгүйрэх, цөлжих нь ихэссээр байгааг эрдэмтэн судлаачид хэлсээр байгаа билээ. Тэгвэл эрхэм сайд үүнийг харж байгаа нь таамаг төдий.
Баримт 16. Н.Цэрэнбат ажил авсан цагаасаа агаарын бохирдлын асуудалд онцгой анхаарч байгаа. Гэр хорооллын янданг өөрчилж, бүрэн шаталттай зуухаар хангахаас гадна түлшний асуудлыг тодорхой болгохоо амлав. Өмнөх цагтай адил үлгэрийн далай болчихгүй бол чихэнд чимэгтэй л үг.
Баримт 17. Цэвэр агаар сан хэмээх мундаг нэртэй байгууллага үүссэн цагаасаа өч төчнөөн мөнгө шамшигдуулсан түүх бий. Тус сангийн асуудал өнөөг хүртэл шүүхийн шатанд яваа. Тэгвэл “Цэвэр агаар” санг татан буулгаад БОАЖЯ өглөг, авлага нь шилжсэн. Өглөг нэртэй хоёр тэрбум төгрөг байсныг БОАЖЯ барагдуулсан ажээ. Одоо 3,4 тэрбум төгрөг дээр эрүү үүсгээд явж байгаа гэнэ.
Баримт 18. Техник технологи хөгжсөн үед Монгол Улсын байгаль орчны салбар дэндүү хоцрогдолтой яваа гэдгийг хэн ч андахгүй. Үүнд эрхэм сайд тун их сэтгэл дундуур явдаг аж. Тиймээс боловсон хүчнээ мэдлэг чадвартай болгож, орчин цагтай хөл нийлүүлэх хэрэгтэй гэж байжээ.
Баримт 19. Монгол Улс жил нэг сая жуулчин авч, нэг тэрбум ам.доллар олон боломжтой гэж Н.Цэрэнбат үздэг. Түүний энэ үгийг мөрөөдлийн гэх хүмүүс олон. Бүр “Цэрэнбатаа, нэг жилд нэг сая жуулчин авах, нэг тэрбум ам.долларын орлого олох боломжгүй. Битгий мэдэхгүй зүйлээ ингэж том ярьж бай” гэж ч байсан. Магадгүй мөрөөдөл биелдэг юм гэх цаг ойрхон ч байгаа юм бил үү.
Баримт 20. Тэгвэл үүнийгээ хэрэгжүүлэхийн тулд хэрхэн ажиллах ёстойг тэрбээр нэгэн ярилцлагадаа дурдсан байх. Тодруулбал, Монгол Улс нэг жилд нэг сая жуулчин хүлээн авч, нэг тэрбум ам.доллар олох боломжтой. Энэ бидний хийх ёстой ажил болохоос мөрөөдлийн тоо биш. Учир нь өнөөдрийн байдлаар манай улсад жилд 405 мянган жуулчин ирж байна. Миний хүсээд байгаачлан нэг жилд нэг сая жуулчин хүлээж авахын тулд бид үйлчилгээгээ 1.5 дахин сайжруулах хэрэгтэй гэж хэлсэн байгаа юм. Түүний хэлсэнчлэн үйлчилгээгээ сайжруулбал боломж нээгдэж ч магад.
Баримт 21. Залуу хүн, парламент дахь шинэхэн гишүүн, анх удаа томоохон салбар удирдаж байгаа хүний хувьд зайлшгүй хийх ёстой ажлуудаа энэ жилээс эхлэн хийхээр төлөвлөжээ. Түүний хийж хэрэгжүүлэх хамгийн том ажил нь мэдээж хотын утаа тортогны асуудал байх. Тиймээс ч гэр хорооллоор айлын нохой боргуулан, таваргасан биз.
Баримт 22. Байгаль орчин, аялал жуулчлалын салбарын үүрэг нь дэлхийн чиг хандлагад нэгдэж байгаа аж. Томоохон төсөл, хөтөлбөр дээр эрх мэдэл, хариуцлагын түвшин ч нэмэгдэж байна. Орчин үеийн цахим болон багаж хэрэгслээр байгаль хамгаалагч нараа хангана гэдгийг тэрээр хэл байсан. Ийм байгаль хамгаалагч нар цахим багажаа хэзээ хүлээж авахаа хүлээн суух хэрэгтэй.
Баримт 23. НҮБ-ын Байгаль орчны III ассамблей Бүгд найрамдах Кени улсын Найроби хотноо болсон. БОАЖ-ын сайд энэхүү хуралд морилж, олон улсын байгууллагын удирдлагуудтай уулзан олон талт хамтын ажиллагааг эрчимжүүлэх талаар санал солилцож, хамтарч ажиллахаар болсон байна. Тодруулбал, Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт, цэвэр агаарын холбоотой хамтран Улаанбаатарын утааны асуудлыг шийдэхэд мэргэжлийн зөвлөхүүдтэй хамтарч ажиллахаар тогтжээ.
Баримт 24. Эрхэм сайд Н.Цэрэнбат ирэх жилүүдэд салбараа хэрхэн удирдаж, хэлсэн үгээ санаж хийж хэрэгжүүлэхийг харах л үлдэж байна. Хүлээлт, хүсэлт үлдээсэн агаарын бохирдол, салбарын техник, технологийн шинэчлэл, боловсрол мэдлэгтэй ажилчдаар хүрээгээ тэлэх гэх мэт олон асуудлаа шийдлээ хүлээн үлдлээ.
Сэтгэгдэл (5)