Катарын нийслэл Доха хотод жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн ирэх сарын 7-14-нд болох бөгөөд 98 орны 649 тамирчин өрсөлдөхөө мэдүүлсэн бол манай улсаас 18 жүдоч барилдана. Манай редакцийн зүгээс “Доха-2023” ДАШТ-ийг угтан монгол жүдочидоо цувралаар танилцуулж байгаа билээ.

Энэ удаад бид эрэгтэйчүүдийн -73 кг-ын жинд барилдах ДАШТ-ий алтан медальт, МУГТ Ц.Цогтбаатар, Их дуулгын аварга, ОУХМ Б.Эрдэнэбаяр нарыг онцолж байна.

МУГТ Цэнд-Очирын Цогтбаатар нь өдгөө 26 настай, 1996 оны гуравдугаар сарын 16-нд Баянхонгор аймгийн Хүрээмарал суманд төржээ. Тэрбээр бага насандаа бөх болох сонирхолтой, хөдөлгөөнтэй хүүхэд байжээ. Ингээд 12 настайдаа анх үндэсний бөхийн тэмцээнд бүртгүүлэхээр очиход нь Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Шийрэв түүнийг Спортын төв ордонд ирэхийг урьсан гэдэг. Тэрбээр ингэж жүдо бөхийн спорттой танилцаж байжээ.

Хожим нь Ц.Цогтбаатар манай сайтад өгсөн ярилцлагадаа “Намайг 12-той байхад Монгол бөхийн өргөөнд бага насны хүүхдүүдийн үндэсний бөхийн “хуурнин шуугигч” гэдэг барилдаан болох зар дуулаад аавтайгаа эртлэн босч бүртгүүлэхээр таксидаад иртэл бүртгэлийн хураамжны төлбөр дутчихсан. Тэгээд аав маань ээжид мөнгө захиад ирэх зуур бүртгэлийн хугацаа дуусчихав. Барилдааны бүртгэлд хамрагдаж чадаагүйдээ харамсч, хор шар их хөдөлж Монгол бөхийн өргөөний хүйтэн шалан дээр уйлж суухад аав, ээж хоёр минь хүүгээ өрөвдсөн үү, тэр өдөртөө Ц.Шийрэв багштай уулзаад шавь оруулж билээ. Тэр өдрөөс өнөөдрийг хүртэл жүдогоороо барилдаж явна” хэмээсэн байдаг. Олуулаа өссөн түүнд бэлтгэлийн кимоно авах мөнгө байгаагүй тул тэекводогийн кимонотой бэлтгэлдээ ордог байжээ.

Тэрбээр энэ талаараа “Бага зэрэг том кимоно байсан болохоор хоёр талаас нь ханзлаад, эмжээрийг нь багасгаж өөртөө тааруулж өмсч байлаа. Аав цагаан даавуун материалаар бүс хийж өгсөн дөө. Тэгэхэд шигшээгийн ах эгч нар сүрдмээр гоё харагдана. Хэзээ энэ хүмүүс шиг сайн жүдоч болох бол гэж битүүхэн мөрөөддөг байв. Аз авчирч, амжилт дагуулах кимоно байж л дээ” хэмээн ярьсан байдаг. 

Ц.Цогтбаатар “Рио 2016” олимпийн наадмын гуравдугаар тойрогт БНСУ-ын жүдоч Ким Вон Жинд вазари үнэлгээгээр ялагдаж байв. Тэмцээний дараа толгой гудайлган сууж байсан Ц.Цогтбаатар таван жилийн дараа “Токио 2020” олимпийн наадмаас хүрэл медаль хүртэж Монгол Улсдаа дахин нэг олимпийн медаль авч ирсэн юм. Тэр бас Монголын спортын салбарын шилдгүүдийг тодруулдаг “Бөртэ чоно” наадмын шилдгийн шилдэг эрэгтэй тамирчнаар тодорсон.

Түүний дараа 2022 оны Жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд Ц.Цогтбаатар алтан медалийн төлөө Японы Соичи Хашимототой барилдаж, ялалт байгуулж дэлхийн аварга болсон. Тэдний хувьд өмнө нь Токиогийн олимпод учраа таарч Соичи Хашимото ялаад байсан юм. Түүнийг дэлхийн аварга болсны дараа Дэлхийн жүдо бөхийн холбоо “Ц.Цогтбаатар бол Монголын эрдэнэ. Тэр дараагийн удаа Монголы төрийн дууллыг дэлхийд цээжлүүлэх байх” хэмээн онцолсон.

Тэрбээр Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Шийрэв, Л.Алтанзул, Ш.Чинсанаа нарын шавь аж. Ц.Цогтбаатарын эхнэр О.Энхжин мөн жүдо бөхийн тамирчин. Тэд бэлтгэл дээр танилцаж байжээ. Ц.Цогтбаатарыг “Токио 2020” олимпийн наадамд явахаас хоёр сарын өмнө тэдний хүү мэндэлсэн. Ц.Цогтбаатар 2013 онд АНУ-ын Майами хотод зохиогдсон өсвөрийн жүдо бөхийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс хүрэл медаль хүртсэн. анхны Монгол хүн болсноор бөх сонирхогчдын анхааралд өртөж эхэлжээ. Түүний дараа залуучуудын дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс мөнгөн медаль хүртсэн. 

МУГТ Ц.Цогтбаатарын амжилтаас дурдвал, Залуучуудын ДАШТ-ий хошой мөнгө, Азийн аваргын алт, хүрэл медаль, Мастерс, Их дуулга, Гранпри тэмцээний гурван алт, хоёр мөнгө, долоон хүрэл медаль, дөрвөн удаагийн улсын аварга, Олимпийн хүрэл медаль, Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний алтан медаль хүртжээ. Өнгөрсөн оны ДАШТ-д алтан медаль хүртсэн цагаасаа хойш тэрбээр сүүлийн үед,

Тэр одоогоор Дэлхийн чансааны 5636 оноотойгоор, гуравдугаар байрт бичигдэж байна. Дэлхийн аваргаа хамгаалах том үүрэг хариуцлага хийгээд Монгол түмний олимп, дэлхийн аварга болоорой гэсэн итгэл түүний нуруун дээр бий. Тэр чадна. 

ОУХМ Б.Эрдэнэбаяр нь 2000 онд төрсөн, 23 настай. Тэрбээр Эрдэнэт хотод мэндэлж, Орхон аймгийн Эрдэм ахлах сургуульд суралцсан. Энэ оны жүдо бөхийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээний -73 кг-ын жинд аварга болохоосоо өмнө барилдахаасаа өмнө буюу өнгөрсөн жилийг хүртэл 81 кг-д хүч үздэг байсан. 

Тэрбээр Их дуулга тэмцээнээс анхны медалиа хүртсэн нь өнгөрсөн гуравдугаар бард болсон Тбилисийн Их дуулга тэмцээн байлаа. Өмнө нь олон улсын тэмцээнд дорвитой амжилт гаргаж үзээгүй түүний хувьд жин буурсан нь зөв сонголт болсон байж мэднэ. Өнгөрсөн оны “Ташкент-2022” жүдо бөхийн ДАШТ-ий 81 кг-ын жинд тэрбээр эхний ялалтаа аваад байсан бөгөөд хоёр дахь барилдаанаа 2022 оны Анталья, Унгарын Грандсламын аварга, дэлхийн чансааны дөрөвдүгээрт эрэмбэтэй Бразилын Гуилхерм Шмидттэй хийсэн бөгөөд вазаригаар илүүрхэж яваад сүүлийн 20 секундэд иппон үнэлгээ алдаж, ялагдал хүлээсэн удаатай. 

Б.Эрдэнэбаяр "Эрдэнэт Үйлдвэр"ТӨҮГ Хангарьд клубын тамирчин. Фейсбүүк хуудсандаа "үерхэж байгаа" гэх статустай. Тэрбээр 81 кг-ын дэлхийн чансаанд 53 дугаар байрт бичигдсэн амжилтаар -73 кг-руу оржээ. Улмаар тэр -73 кг-ын жингийн дэлхийн чансааны 1280 оноотойгоор 33 дугаар байрт бичигдэж эхэлжээ. Б.Эрдэнэбаяр 2022 оны наймдугаар сард болсон насанд хүрэгчдийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнд шагналт долдугаар байрт шалгарсан юм. Жиндээ ДАШТ-д аваргалах тааварт яваа жүдогийн шинэхэн од түүний ойрын зорилго нь энэ удаагийн ДАШТ-д түрүүлэх билээ. 

Л.Сайнбаяр