Тулгар төрийн 2232, Их Монгол Улсын 817, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 112, Ардын хувьсгалын 103 жилийн ойн баяр наадмын хүчит бөхийн барилдаанд 512 хүчтэн зодоглож, Увс аймгийн Ховд сумын уугуул Н.Батсуурь ес даван түрүүлэн "дархан аварга" болсон билээ. Тийнхүү Х.Баянмөнх аваргаас хойш буюу 53 жилийн дараа Увсаас "дархан аварга" цолтон төрсөн юм.
"Дархан аварга" цолонд хүрнэ гэдэг арал бяр хийгээд оюун санааны зүйл хэмээн ярих нь бий. Тэгвэл Дархан аварга Н.Батсуурь наадмаас хойш тоотой хэдэн барилдаанд орсон ч "цолоо дуудуулах" даваанд гарч ирээгүй л байгаа. Харин өнөөдөр "түүний өдөр болж", монгол түмэнд дархан аваргын цолыг сонсгож ч мэдэх юм.
Энэ бүхнийг сөхөхийн учир нь өнөөдөр "шинэ" Үндсэн хууль батлагдсаны 33 жилийн ойд зориулсан Улс, аймаг, цэрэг, сумын цолтой 128 бөхийн барилдаан болно. Тус барилдаан 13:00 цагаас эхлэх агаад Дархан аварга Н.Батсуурь, Улсын арслан Б.Орхонбаяр тэргүүтэй бөхчүүд бүртгүүлсэн байна.
Өнөөдрийн барилдаанд дараах бөхчүүд зодоглоно. Үүнд:
1. дар.а Намсрайжавын Батсуурь
2. у.ар Баярсайханы Орхонбаяр
3. у.ар Цэдэнсодномын Бямба-Отгон
4. у.з Баярхүүгийн Бат-Өлзий
5. у.з Мөнхтөрийн Лхагвагэрэл
6. у.з Сүхбаатарын Сүхбат
7. у.х Ганбаатарын Ганхуяг
8. у.х Алтанбаганын Цацабшир
9. у.х Шархүүгийн Пүрэвгарьд
10. у.х Оюунбаатарын Мөнх-Эрдэнэ
11. у.х Эрдэнэбатын Даш
12. у.х Эрдэнэбилэгийн Ууганбаяр
13. у.х Хүрэл-Очирын Гантулга
14. у.х Баянзулын Цэдэнсодном
15. у.х Тогтохмэндийн Сайханжаргал
16. у.н Чинчулууны Батчулуун
17. у.н Дэлгэрсайханы Амарсайхан
18. у.н Балганы Хишигбаатар
19. у.н Галсан-Очирын Ганжад
20. у.н Шоовдорын Дарханбат
21. у.н Батбаярын Даваа-Очир
22. у.н Төрмөнхийн Дүгэрдорж
23. у.н Цэрэнбатын Сандагдорж
24. у.н Хүрэлбаатарын Оргилболд
25. у.н Эрдэнэбилэгийн Энх-Амгалан
26. у.н Очирбатын Түмэн
27. у.н Бямбадоржийн Түвшинтөгс
28. у.н Батдоржийн Сосорбарам
29. у.н Бүрнээгийн Баянмөнх
30. у.н Даваадоржийн Төрболд
31. у.н Мөнхцэнгэлийн Амарсанаа
32. а.а Болор-Эрдэнийн Номиндалай /100/
33. а.а Намсрайн Баттүвшин /350/
34. а.а Н.Өсөхбаяр /1750/
35. а.а Даваасүрэнгийн Алтанцоож /1500/
36. а.а Баттогтохын Очирхүү /250/
37. а.а Хэвэлхүүгийн Энхчулуун /400/
38. а.а Мальш Еркебулан /200/
39 а.а Оюунгэрэлийн Наранбаатар /300/
40. а.а Өрнөхбаярын Сүхбат /450/
41. а.а Уламбаярын Батцоож /700/
42. а.а Мөнхжаргалын Бямбадорж /200/
43. а.а Мөнхбатын Даваасүрэн /300/
44. а.а Ерболат Көптилек /650/
45. а.а Ганболдын Төрмөнх /300/
46. а.а Дагвасамбуугийн Бямбасүрэн /550/
47. а.а Мөнхтуяагийн Батцэнгэл /300/
48. а.а Төрмөнхийн Төгсдөлгөөн /650/
49. а.а Баттөрийн Ганбаяр /400/
50. а.а Хангайн Наранбаяр /450/
51. а.а Галбадрахын Мөнхбаяр /750/
52. а.а Батчулууны Хашбат /750/
53. а.а Пүрвээгийн Өсөхбаатар /600/
54. а.а Баасандоржийн Бадрал /400/
55. а.а Энхтөрийн Баасанжав /700/
56. а.а Бат-Эрдэнийн Хаш-Эрдэнэ /200/
57. а.а Бат-Очирын Гончигтавхай /250/
58. а.а Энх-Амгалангийн Өлзийбаяр /350/
59. а.а Пүрэвдоржийн Эрхэмжаргал /450/
60. а.а Цэвээнпүрэвийн Төмөрцоож /1300/
61. а.а Отгонбаярын Төрбат /600/
62. а.а Болдбаатарын Доржсүрэн /250/
63. а.а Баянжаргалын Төмөрбаатар /750/
64. а.а Тулгаагийн Сүрэнжав /300/
65. а.а Ядамсүрэнгийн Бумбаяр /400/
66 а.а Нэргүйн Дашдаваа /150/
67. а.а Цэвээнпүрэвийн Адъяа /400/
68. а.а Даваасүрэнгийн Аззаяа /600/
69. а.а Чинбатын Алтангэрэл /1250/
70. а.а Доржсүрэнгийн Батсүх /500/
71. а.а Будаагийн Батсайхан /650/
72. ц.а Баасанцогтын Өлзийсайхан /500/70
73. а.а Дорждэрэмийн Цэнд-Аюуш /250/
74. а.а Мягмарцэрэнгийн Гантулга /400/
75. а.а Нэргүйбаярын Эрдэнэчулуун /100/
76. а.а Доржготовын Батбаатар /550/
77. а.а Батжаргалын Чинбат /200/
78. а.а Мөнхжаргалын Бэлгүтэй /850/
79. а.а Жаргалсайханы Алтаншагай /600/
80. а.а Усныкагийн Батгэрэл /250/
81. а.а Мягмаржаргалын Эрхэмбаяр /600/
82 а.а Сампилын Цогтбаатар /650/
83. а.а Ганзоригийн Мөнх-Эрдэнэ /250/
84. а.а Ганжуурын Цоггэрэл /450/
85. а.а Дашренчингийн Дэмиддорж /350/
86. а.а Цогтбаярын Мөнхбаяр /900/
87. а.а Пүрэвсүрэнгийн Батхуяг /350/
88. а.а Даваадоржийн Эрдэнэтулга /300/
89 а.а Эрдэнээгийн Буянтогтох /550/
90. а.а Цэндээгийн Лувсан-Адъяа /350/
91. а.а Содномцэрэнгийн Майнбаяр /100/
92. а.а Баттулгын Өсөхбаяр /100/
93. а.а Төмөрбаатарын Баттогтох /350/
94. а.а Болоржавын Отгонбаатар /100/
95. а.а Мөнхбатын Цэрэн /200/
96. а.а Баасангийн Шаравдорж /600/
97. ц.а Дэлгэрийн Цэрэнням /300/
98. а.а Чулуунбатын Бямбадорж /150/
99. а.а Нэргүйбаатарын Баярбаатар /100/
100. а.з Мягмарын Тэгшбаяр /150/
101. а.з Эрдэнэбаатарын Түмэндэмбэрэл /600/
102. а.з Тодсайханы Төгсжаргал /100/
103. ц.з Өнөрбаянгийн Батсуурь /200/
104. а.з Тоочингийн Батсүрэн /650/
105. а.з Мишигдоржийн Лувсандорж /300/
106. а.з Гармаагийн Бат-Эрдэнэ /500/
107. а.з Жаргалсайханы Жавхлан /550/
108. а.з Чулуунбатын Даш /800/
109. а.з Эрдэнэбаярын Алтанбаяр /400/
110. а.з Батхишигийн Одгэрэл /150/
111. а.з Даваанасангийн Төртогтох /400/
112 а.з Эрдэнэбаярын Мөнхболд /300/
113. а.з Сугирын Доржпалам /200/
114. а.з Отгонбатын Баяржаргал /600/
115. а.з Амарбатын Баянмөнх /400/
116. а.з Чулуунбаатарын Лхагвасүрэн /250/
117. а.з Хүүхэнбаатарын Чойжилсүрэн /550/
118. а.з Даваанямын Батбаяр /100/
119. а.з Оргилсайханы Доржсамбуу /450/
120. ц.х Дашийн Төрбаяр /100/
121. а.х Дамдинсүрэнгийн Пүрэвдорж /200/
122 а.х Оргодолын Үйтүмэн /250/
123. а.х Эрдэнэбатын Лхамхүү /350/
124. а.х Галбадрахын Гантулга /150/
125. а.х Эрдэнэцогтын Шийравнямбуу /100/
126. а.х Нямжавын Ширчинхүү /400/
127. а.х Доржготовын Доржсүрэн /100/
128. а.х Болдбаатарын Ренчинжүгдэр /500/
129. а.н Батаагийн Даваадорж /100/
130. а.н Батхуягийн Адъяасүрэн /300/
131. а.н Батсүхийн Баатарболд /350/
132. а.н Болоогийн Алтангэрэл /250/
133. а.н Батмөнхийн Лхагва-Очир /100/
134. а.н Ганбатын Ганзориг /250/
135. а.н Жамъяншаравын Баярдамба /200/
136. а.н Базарсадын Отгонцоож /150/
137 а.н Эрдэнэбатын Дарамсэнгэ /100/
138. а.н Хатанбаатарын Тулга /100/
139. а.н Норовсамбуугийн Бямбажаргал /100/
140. а.н Баярсайханы Эх-Амгалан /100/
141 а.н Болдын Лхамдорж /100/
142 а.н Баярхүүгийн Улаалзгана /100/
143. а.н Санжсүрэнгийн Амарсанаа /150/
144. а.н Хадбаатарын Нямдорж /100/
145. а.н Батбаатарын Баянсайхан /100/
146. а.н Баярсайханы Батзориг /150/
147. а.н Хүрэлбаатарын Балжинням /150/
148. а.н Цагаанхүүгийн Мөнх-Эрдэнэ /150/
149. а.н Цэндийн Лхагвамягмар /100/
150. а.н Төмөрбатын Мөнхбат /150/
151 а.н Оюунчимэгийн Пүрэв-Очир /100/
152. а.н Нүржигдаваагийн Пүрэвдаваа /150/
153. а.н Манлайбаатарын Өсөх-Ирээдүй
154. а.н Ганбаатарын Өнөрбат /100/
155 а.н Мөнхбатын Сумъяабазар /200/ нарын бөхчүүд бүртгүүллээ.
МҮБХ-ноос 2025 оны 01-р сараас Монгол бөхийн өргөөнд зохион байгуулагдах нэр бүхий 16 барилдаанд бөхчүүдийн чансааг харгалзан барилдуулахаар шийдвэрлэсэн.
Барилдах бөхчүүд нь дараах журмын дагуу барилдаанд оролцоно. Үүнд:
- Улсын цолтой бөхчүүд нэр бүхий 16 барилдаан болон уламжлалт барилдаануудад шууд орно,
- Аймгийн цолтнууд чансаагаар улс, аймгийн цолтны шинэ хэлбэрийн 128 бөхийн барилдаанд оролцоно.
Уламжлалт болон аймаг цэргийн цолтнуудын барилдаанд эрэмбийн дагуу оролцоно,
- Сумын цолтон ба залуу бөхчүүд намрын улиралаас хойш зохиогдсон барилдаануудад гаргасан амжилтын ЧАНСААГААР нэр бүхий 16 барилдаанд оролцоно. Уламжлалт болон, аймаг цэрэг мөн сумын цолтны барилдаандаа эрэмбийн дагуу оролцоно.
- Мөн аймаг цэргийн цолтны тухайн сарын барилдаандаа шөвгийн 4-т (8-д) шалгарсан бөхчүүд шинэ хэлбэрийн барилдаанд шууд оролцоно.
- Сумын цолтон ба залуу бөхчүүдийн тухайн сарын барилдаандаа шөвгийн 8-д (16-д. Энэ нь бүртгүүлж буй барилдаанд нь бүртгүүлсэн улсын цолтны тооноос хамаарах) шалгарсан бөхчүүд шинэ хэлбэрийн барилдаанд оролцож чансааны оноогоо нэмэх боломжтой гэж МҮБХ-оос тайлбарлажээ.
