БАРИМТ 1
Испани улс нь (Испанийн хаант улс) 505,990 хавтгай дөрвөлжин километр газар нутагтай Европ тивийн баруун урд хэсэгт Атлантын далайн болон Газар дундын тэнгисийг дамнан оршдог. Испани улсын газар нутаг нийт 60 гаруй арлаас бүрддэг ба үндсэн эх газар н урд хэсгээрээ Гибралтар (Их Британийн эзэмшилд байдаг бүс), баруун талаараа Португали, хойд хэсгээрээ Франц болон Андорра улсуудтай хиллэдэг.
БАРИМТ 2
Газар нутгийн хэмжээгээрээ Испани улс Европын Холбооны болон Баруун Европын орнууд дунд хоёрдугаар байранд жагсдаг. Анх 42,000 жилийн өмнө Иберийн хойгт хүн төрөлхтөн ирж байсан нь Испани улсын анхны оршин сууугчид байв. Улмаар ибери, кельт, кельтибер, васкон, турденати гэх мэт овог аймгийн хүмүүс Испани улс дахь анхны соёл иргэншлийг байгуулсан.
БАРИМТ 3
Испани улсын нийт хүн ам 47.5 сая бөгөөд тэдний 885 хувь нь үндсэн испани үндэстний хүмүүс байдаг. Тус улсын нийслэлийг Мадрид гэдэг ба Барселона, Валенси, Севилья, Малага гэх томоохон хотуудтай ба улс урлаг, хөгжим, уран зохиол, хоол гэх мэт зүйлсээрээ дэлхий нийтэд нэлээд алдартай.
БАРИМТ 4
Испани нь үндсэн хуульт хаант засаглалтай улс ба энэ нь дэлхий дээрх хамгийн эртний хаант засаглалуудын нэгт зүй ёсоор нэрлэгддэг. Одоогийн хаан болох зургадугаар Филипп 2014 онд хаан ширээнд суусан бол ерөнхий сайд Педро Санчес 2018 оноос хойш уг албан тушаалыг хашиж байна.
БАРИМТ 5
Тус улсад нийт 49 ширхэг дэлхийн үнэт өвөөр нэрлэгдэх газар байдаг ба уг тоогоороо дэлхийд дөрөвдүгээр байранд жагсдаг. 2019 онд 83.7 сая жуулчид Испани улсаар зочилсон бөгөөд уг үзүүлэлтээс харахад Испани бол жуулчдыг хамгийн ихээр цуглуулдаг дэлхий дээрх хоёр дахь орон.
БАРИМТ 6
Дэлхийн томоохон гүрнүүдийн нэг болох Испани улс олон төрлийн нээлт, бүтээлүүдээрээ дэлхий нийтийн амьдралд өөрчлөлт авч ирсэн. Орчин үеийн тамхи 17-аар зуунд Испани улсад үүсэж улам боловсронгуй болсон. Мөн тус улс хамгийн анхны сансрын нисгэгчийн дүрэмт хувцсыг 1935 онд бүтээсэн.
БАРИМТ 7
Геннисийн номд бүртгэгдсэн дэлхий дээрх хамгийн эртний ресторан Испани улсад байдаг. Эль ресторане Ботин гэх уг ресторан нь 1725 онд үүд хаалгаа нээсэн. Манай эриний 711 онд Африк тивийн исламын шашинтнууд Испанийн эзэнт гүрэн рүү довтолж байсан удаатай. Улмаар Испани улсын гурав дахь том хот болох Валенси исламын шашинтнуудын удирдлага дор таван зууныг барсан.
БАРИМТ 8
Бусад Газар дундын тэнгисийн орнуудыг бодвол Испани улс ард иргэдээ далайн эрэг дээр хүсвэл ямар ч хувцасгүй байхыг нь зөвшөөрдөг. Испаничуудын дундаж наслалт 82 жил байдаг ба энэ нь дэлхийд маш дээгүүр орох амжилт юм. Тус улсын эрүүл мэндийн салбарын систем хамгийн хүчирхэг, үр дүнтэй системүүдийн нэгээр тооцогддог ба Испани улс эрхтэн шилжүүлэн суулгах, эрхтэн хандивлах тохиолдол гэх зэргээрээ дэлхийд тэргүүлдэг.
БАРИМТ 9
2050 он гэхэд Испани улс дэлхийн хамгийн хөгшин хүн амтай орон болох магадлалтай. Одоогийн нийт хүн амынх нь 40 гаруй хувь нь 60-аас дээш настай. Испаничууд гадуур гарч цэнгэх дуртай ард түмэн. Тэд өдрийн 24 цагийн ойролцоогоор 16-г нь унтаж, хэвтэж, гадуур зугаалж, хоол идэж гэх мэт зугаа цэнгэлийн байдалтай өнгөрүүлдэг.
БАРИМТ 10
Анх Испани улсад 14 нас хүрсэн хүүхэд хуулийн дагуу хэн нэгэнтэй гэрлэлтээ батлуулах боломжтой байсан бол одоо уг хуулинд өөрчлөлт орж 14 бус 16 нас болсон. Мөн 2010 оны байдлаар нийт испаничуудын 80 хувь нь энгийн бус бэлгийн чиг хандлагатай байсан гэх судалгаа байдаг.
БАРИМТ 11
Испани улсыг олон улсын тавцанд төлөөлөх хоёр том баяр байдаг. Эдгээр нь “Томатина” гэх жил бүр 150,000 улаан лооль ашигладаг дэлхийн хамгийн том хоолны дайн болон зургаан бух нэг хүнийг хөөдөг “Бухны тулаан” нар юм. Мөн тус улсын төрийн дуулал ямар ч үггүй. Анх үгтэй байсан ч одоо цагт тухайн үгийг хэн ч ашигладаггүй ба зөвхөн аянаас бүрддэг.
БАРИМТ 12
Испани улсад байдаг 47 давхар тэнгэр баганадсан барилга дотор цахилгаан шат байдаггүй. 2002 онд Испани улс руу Их Британи улс санаандгүйгээр довтолсон. Товчхондоо бол Их Британийн тэнгисийн цэргүүд Гибралтар луу довтлох гэж байгаад санаандгүйгээр Испани улсын далайн эрэг дээр буусан бөгөөд их британичуудад гаргасан алдаагаа ухаарахад 5 минут л хангалттай байв. Азаар уг халдлагаас болж ямар нэгэн сөрөг үр дагавар гараагүй.
БАРИМТ 13
Шинэ жилийн баярын өдөр испаничууд нэг цаг өнгөрөх тутамд нэг ширхэг усан үзэм идсээр өдөр дуусах үед 12 ширхгийг идсэн байдаг уламжлалтай. Энэ нь ирэх ондоо хөгжил цэцэглэлттэй байх болон чөтгөр, шулам гэх мэт муу муухай зүйлсийг хөөн зайлуулах зорилготой зан үйл.
БАРИМТ 14
Тус улсын албан ёсны хэл нь испани боловч Америкийн Нэгдсэн улсад нийт Испани улсын хүн амаас олон испани хэлтэй хүн байдаг. Мөн Испанийн эзэнт гүрэн нийт 35 улс орныг колоничлож байсан нь испани хэл өдгөө дэлхий нийтээр тархсан байгаагийн гол шалтгаан. Испани улс дэлхийн нэг болон хоёрдугаар дайны алинд нь ч албан ёсоор оролцоогүй.
БАРИМТ 15
Зиплайн буюу агаарын замыг та бүхэн мэдэх байх. Тэгвэл Португали болон Испани улсын хилийг дамнасан 150 метрийн өргөнтэй нэгэн алдартай агаарын зам байдаг ба уг замын нэг талаас нөгөө талд нь хүртэл ердөө 60 секунд хэрэгтэй. Испани улсын нийслэл Мадрид хотын гудамжаар наймаас олон тооны нохойг зэрэг салхилуулах нь хуулийн дагуу гэмт хэрэгт тооцогддог.
БАРИМТ 16
Испани улсын хуулиар шинээр төрсөн хүүхдэд Иуда, Каин, Мандарина гэх мэт нэрсийг өгөх боломжгүй. Эдгээр нь жимсний нэрс тул испаничууд хүнийг жимсний нэрээр нэрлэх нь тохиромжгүй гэж үздэг. Испани улсын албан ёсны бэлгэ тэмдэг болон маскот бол баавгай. Мөн тус улс нь дэлхий дээрх байгаль орчинд хамгийн ээлтэй орнуудын нэг.
БАРИМТ 17
Мадрид хотод амьдардаг хүмүүсийг “гатос” гэж дууддаг. Энэ нь испани хэлэнд муур гэх утгатай ба тэд өдрийн ихэнх хэсгийг унтаж өнгөрүүлж шөнийн цагаар гардаг тул ийм нэртэй болсон. Мөн 293 километрийн турш үргэлжлэх Мадрид хотын метро хэмжээгээрээ Европ тивдээ хоёрдугаар байранд жагсдаг.
БАРИМТ 18
Франц, Герман, Итали, Их Британи, Португали гэх газар нутгийн хувьд ойрхон оршдог Европын өндөр хөгжилтэй орнууд Испани улсын хамгийн гол гадаад харилцааны хамтрагчид бөгөөд тус улсын эдийн засаг хэмжээгээрээ дэлхийд 14-ээр байранд эрэмбэлэгддэг. Мөн тус улсын албан ёсны мөнгөн тэмдэгт бол евро.
БАРИМТ 19
Анх Испани улс хэд хэдэн тусдаа эзэнт гүрнүүдээс бүрддэг байсан ба тэд 15-аар зуунд нэгдэж орчин цагийн Испани улсыг үүсгэсэн. Мөн тухайн үед эзэнт гүрнүүд бүгд өөр өөрсдийн гэсэн тусдаа хэлийг ашигладаг байсан. Испаничуудын 70 гаруй хувь нь христийн (ромын католик) шашинтай ба тус улсын соёл болон түүхэнд уг соёл чухал байр суурь эзэлдэг. Гэхдээ одоо үед испаничуудын дөнгөж 13.6 хувь нь л ням гараг бүр сүм рүү явж мөргөл үйлддэг.
БАРИМТ 20
1605 онд орчин үеийн анхны роман болох Дон Кихотыг испани зохиолч Мигель де Сервантес бичсэн. Мөн Испани улсад 1882 оноос хойш даруй 130 жилийн турш баригдсаар байгаа Саграда Фамилия гэх цамхаг бий. Уг сүрлэг төрхтэй барилга нь Испани улсын жуулчдын хамгийн ихээр очдог газруудын нэг бөгөөд 2026 он гэхэд бүрэн баригдаж дуусах урьдчилсан төлөвтэй байна.
БАРИМТ 21
Испани улсад хамгийн алдартай спорт бол яах аргагүй хөлбөмбөг. Испанийн хөлбөмбөгийн хамгийн дээд лиг болох Ла Лигад Реал Мадрид, Барселона, Атлетико Мадрид гэх мэт дэлхийн хэмжээний шилдэг багууд харьяалагддаг бөгөөд Испанийн үндэсний шигшээ баг нь Европын АШТ-д 1964, 2008, 2012 онуудад, ДАШТ-д 2010 онд тус тус түрүүлсэн.
БАРИМТ 22
Испани улс нь зөвхөн хөлбөмбөг гэлтгүй бүх спортын төрлүүдэд дэлхийн хэмжээнд жигд сайн амжилт үзүүлдэг. Испани улсын баг тамирчид хамгийн анх 1900 оны Парисын олимпд оролцож байсан бөгөөд тус цаг цагаас хойш өнөөдрийг хүртэл өвөл болон зуны олимпоос 49 алт, 73 мөнгө, 52 хүрэл медалийн эзэд болоод байна. Мөн Испани улс 1992 оны Барселоны олимпыг эх орондоо зохион байгуулсан бөгөөд зуны олимпыг найман удаа, өвлийн олимпыг дөрвөн удаа зохион байгуулахаар өрсөлдөөд ялагдал хүлээж байжээ.
БАРИМТ 23
Испани улсын төрийн далбаа үндсэндээ улаан болон шар гэх хоёр өнгөнөөс бүрддэг ба далбааны зүүн захад төрийн сүлд нь байрладаг. Домогт үгүйлснээр улаан, шар гэх өнгөнүүд нь Испанийн бухтай тулалдах уламжлалаас үүдэлтэй ба улаан өнгө нь бухын цусыг, шар өнгө нь тулааны талбарын шаргал элсийг тус тус бэлгэддэг.
БАРИМТ 24
Испани улсын хууль далайн эргийн зарим хэсэгт хүмүүсийг хувцас өмсөхгүй байхыг хүлээн зөвшөөрдөг тухай өмнө нь хэлсэн. Тэгвэл тус улсад үүний эсрэг нэг хууль байдаг нь Испани улсад хөл нүцгэн машин жолоодох хориотой байдаг юм байна. Мөн та анзаарч байсан бол испаничууд нэр гурван тусдаа үгнээс бүрддэг. Эхнийх нь эцэг эхээс нь өөрт нь хайрласан нэр бол дараагийн хоёр нь ээж болон аавынх нь овог байдаг юм байдаг.
Сэтгэгдэл (1)