Улиран одож буй 2016 онд манай улс урлаг спортын салбарт олон гайхалтай амжилтыг үзүүлэв. “Авьяаслаг Монголчууд” шоуны шилдэг оролцогч Э.Шижирбатын үзүүлбэр дэлхийн шилдэгт багтаж, мисс А.Баярцэцэг дэлхийн шилдэг 11 мисст шалгарч түүхэнд байгаагүй амжилтыг үзүүллээ. Ингээд “24 баримт” булангаараа энэ жил урлаг спортын салбарт болж өрнөсөн онцлох үйл явдлыг хүргэж байна.
Баримт 1. 2016.12.28-н Рио-2016 олимпийн наадмын хүрэл медальт боскчин Д.Отгондалай, паралимпийн наадмын хүрэл медальт Э.Содномпилжээ, Б.Ууганхүү нар Монгол Улсын гавьяат тамирчин цолоор энгэрээ мялаав.
Баримт 2. Нэр хүнд, чанар чансаагаараа дэлхийн хамгийн алдартай “Дэлхий мисс”-ийн тэмцээнд манай улсаас эх орноо төлөөлж мисс А.Баярцэцэг оролцсон. Тэрбээр шилдэг 11 миссийн нэгээр шалгарч, түүхэн амжилт үзүүлсэн нь энэ оны онцлох үйл явдал боллоо. Тэрбээр үзэгчдээс хамгийн их санал авсан төдийгүй танилцуулга нь хамгийн шилдгээр шалгарсан юм.
Баримт 3. Дэлхийн өнцөг булан бүрийн хүн төрөлхтний авъяас билиг, ур чадварыг сорьсон хамгийн нэр хүндтэй шоу бол яах аргаүй Got talent юм. Манай улсад ч мөн адил хоёр дахь жилдээ амжилт ололт дүүрэн зохиогдож өнгөрсөн. Энэ жилийн хувьд өрсөлдөөн ихтэй байсан төдийгүй тус шоу нэвтрүүлэг залуучуудын цаашдын мөрөөдөл зорилго тэмүүлэлд асар том боломж олгож дэмжлэг үзүүлсэн гэхэд хилсдэхгүй. Тэгвэл өөрийн хүч хөдөлмөрөөрөө дэлхийд танигдаад байгаа техник технологийн дэвшилтийг гайхуулж график дизайныг бүжгийн урлагтай холбон үзэгчдийн сэтгэлийг баясгаж чадсан Б.Шижирбатын хагас финалын үзүүлбэр “Got talent global”-д багтжээ.
Баримт 4. 2016.10.31-н “Монгол бахархал”-ын өдөр буюу Их эзэн Чингис хааны мэндэлсэн өдрийг орон даяар тэмдэглэдэг уламжлалтай. Энэ өдөр улс эх орондоо гавьяа байгуулсан хүндэт иргэнийг “Чингис хаан” одонгоор шагнадаг билээ. Уг хүндтэй төрийн дээд шагнал-тэргүүн зэргийн одонг Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, дуурийн дуулаач Ганбаатарын Ариунбаатар хүртсэн. Г.Ариунбаатар нь уг эрхэм шагналыг хүртсэн 10 дахь эрхмээр тодорсон юм. Тэрбээр энэ оны долоодугаар сард П.И.Чайковскийн нэрэмжит олон улсын мэргэжлийн дуурийн дуулаачдын XV уралдаанаас Гранпри шагнал хүртсэн билээ.
Баримт 5. Оюутан ахуй цагаасаа эхлэн хамтарч уран бүтээл төдийгүй хайр сэтгэлээ хүртэл холбож явсан МУГЖ С.Жавхлан, Т.Баясгалан нар 13 жилийн дараа тайзан дээр хамт тоглосон нь урлаг соёлын салбарт өрнөсөн сонирхолтой үйл явдлын нэг байв.
Баримт 6. Энэ жил 13 настай бүргэдчин охин Н.Айшолпан Монгол улсын нэр, Баян-Өлгий аймгийн зон олны аж амьдрал, ахуй соёлыг дэлхий дахинд түгээж чадлаа. Мөн түүний амьдралаас сэдэвлэсэн “Бүргэдийн анчин охин” кино олон улсын кино наадмаас эхнээсээ шагнал хүртэж эхэлсэн бөгөөд Оскарын наадамд нэр дэвшихээр эхнийхээ давааг даваад байгаа нь энэ оны соёл урлагийн салбарын онцлох үйл явдлуудын нэг байлаа.
Баримт 7. Энэ онд орчин үеийн утга зохиолыг үндэслэгч, их зохиолч Д.Нацагдоржийн мэндэлсний 110 жилийн ой тохиолоо. Түүний амьдралаас сэдэвлэсэн “Жаргаагүй нар” түүхэн үзэгчдийн хүртээл болж, УДЭТ-ын тайзнаа тавигдсан. Тус жүжгийн зохиолыг СГЗ Ш.Гүрбазар бичиж, найруулагчаар СТА Ч.Түвшин ажилласан. Уг жүжгээр их зохиолчийн ээдрээтэй амьдралыг харуулсан нь үзэгчдийн сэтгэлийг ихээхэн хөдөлгөж чадсан юм.
Баримт 8. “Гоёл” наадмын хаалтын ёслол энэ сарын эхээр болж, шилдгүүдээ тодруулав. Загварын шилдгийг тодруулдаг уг наадамд 50 гаруй дизайнер ур чадвараараа өрсөлдсөн. Ингээд уг наадмын оргил мөч болох энэ жилийн шинэ топ моделийг тодруулах мөч ирэхэд зохион байгуулагчид топын шалгуурыг хангах загвар өмсөгч байсангүй хэмээн шинэ топ моделийг шалгаруулаагүй нь анх удаа топгүй “Гоёл” наадам болсоноороо онцлогтой.
Баримт 9. Монголын загварын ертөнцөд өөрийн гэсэн орон зайг үүсгэн өнөөгийн залууст зөв үлгэр дууриал болон хөдөлмөрлөсөөр яваа загвар өмсөгч Э.Энхболд өнгөрсөн наймдугаар сард Хонконгт зохион байгуулсан “International Fashion Super Model” тэмцээнд оролцож, шилдгийн шилдгээр шалгарлаа. Тэрбээр энэхүү тэмцээнээс шагналын хур буулган гурван номинацид шилдгээр шалгарч, Азийн кино компанитай хамтран ажиллах гэрээ байгуулсан билээ.
Баримт 10. Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард АНУ-ын Лас Вегас хотноо зохиогдсон "Memoriad-2016" оюуны олимп амжилттай болж өндөрлөсөн. Энэ тэмцээнээс Их Мастер С.Цогбадрах 486 цифр тогтоон алдаагүй санаж, оюуны олимпийн хос алтан медальтай монголын анхны тамирчин боллоо.
Баримт 11. Өнгөрсөн есдүгээр сард Дэлхийн 60 орны гоо бүсгүй манай улсад ирсэн нь энэ оны онцлох үйл явдлын нэг байв.
Баримт 12. “Монгол HD” телевизээс зохион байгуулсан “Авьяаслаг Монголчууд 2016” шоуны хоёр дахь удаагийн ялагчаар 20 настай дуучин залуу Э.Энх-Эрдэнэ түрүүлж 100 сая төгрөгийн шагналын эзэн боллоо.
Баримт 13. Монголын ард түмний хайрлаж хүндэтгэж явдаг жүжигчин У.Батбаатар МУГЖ цол тэмдэгээр шагнууллаа.
Баримт 14. Хакухо М.Даваажаргал 1000 дахь даваагаа авч, түүхэн амжилтын эзэн боллоо.
Баримт 15. Ардын жүжигчин Д.Мэндбаяр олон улсын кино наадмаас шагнал хүртжээ.
Баримт 16. Өнгөрсөн наймдугаар сард Геннисийн номонд бүртгүүлэхээр 350 уран нугараач нэгэн дорж чуулж Уул усны домог” үзүүлбэрийг толилууллаа. Уран нугараачид ийнхүү олноороо нэгэн дор чуулсан үзүүлбэр бараг байдаггүй билээ.
Баримт 17. Их Мастер Б.Шижир-Эрдэнэ 4770 цифр алдаагүй санаснаар олимпийн дээд амжилтыг шинэчилж, алтан медаль хүртэв. Өмнө нь энэ төрөлд буюу 2012 онд Германы тамирчин, ОУ-ын Их Мастер Ёханнес Маллов 4065 цифр алдаагүй санаснаар олимпийн дээд амжилтыг тогтоож байжээ.
Баримт 18. Оны дэлхийн шилдэг эмэгтэй жүдочоор Монгол Улсын иргэн, Казахстаны шигшээ багийн тамирчин Галбадрахын Отгонцэцэг тодорлоо. Тэрбээр энэ онд нийт 10 тэмцээнд оролцсоноос 5 алт, 2 мөнгө, 3 хүрэл медаль хүртсэн байна.
Баримт 19. Бразилын нийслэл Рио Де Жанеро хотод зохион байгуулагдсан зуны олимпийн 31 дүгээр наадмаас манай улсын тамирчид медаль хүртсэн.
Баримт 20. Д.Сумъяа, М.Уранцэцэг нар дэлхийн чансааг тэргүүлсэн хэвээр байна. Тодруулбал, эмэгтэйчүүдийн -48 кг-ийн жинд МУГТ М.Уранцэцэг 2790 оноогоор тэргүүлсэн бол 57 кг-ийн жинд олимпийн наадмын мөнгөн медаль МУГТ Д.Сумъяа 3530 оноогоор тэргүүлсэн юм.
Баримт 21. Продюсер, зураглаач Д.Ангараг АНУ-ын Кино академийн дээд шагнал Оскарын Гадаад хэл дээрх кино төрөлд Монгол Улсаас нэг киног нэр дэвшүүлэх бүрэн эрхт Академийн гишүүн болсон. Тэрбээр 2017 оны 89 дэх Академийн шагнал Оскарын гадаад хэл дээрх кино номинацид "Хувьсал" продакшны бүтээл “Атганд үлдсэн эрдэнэ” уран сайхны киног нэр дэвшүүлсэн нь кино урлагийн салбарт гаргасан түүхэн амжилтын нэг байв.
Баримт 22. М.Анхцэцэг Дэлхийн цомоос медаль хүртсэн анхны Монгол тамирчин боллоо.
Баримт 23. Сард нэг удаа өөрчилөгддөг дэлхийн чансаанд Монгол улсын шигшээ баг 202-р байрт бичигдэж байв. Өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард дөрвөн байр урагшилжээ. Шигшээ багийн дундаж нас ердөө 22,8 байсан ч Азийн тавцанд чамлахааргүй амжилт гаргаж, дэлхий чансаагаа ахиулж чадсан нь манай залууст илүү боломж байгааг харууллаа.
Баримт 24. МЧБХ-ны ээлжит бус их хуралд зарим дасгалжуулагч, тамирчинг оруулахгүй гэсэн шийдвэрийг эсэргүүцэж Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Цогтбаяр Төрийн ордны гадаа Зулын гол болно гэдгээ мэдэгдсэн.
Сэтгэгдэл (6)